loader
Başlarken

“Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) ve İstanbul Teknik Üniversitesi Yapay Zeka ve Veri Blimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (İTÜ AI) olarak geçtiğimiz pandemi dolu yıl boyunca özel sektör, akademi, sivil toplum ve hükümet genelinden yüzlerce temsilciyle görüşerek yapay zeka (AI) hakkında düşünen, yapay zeka ile çalışan ve bizim için zaman ayırmaya istekli AI geliştiren herkesle konuşarak görüşlerini dinledik. Son yıllarda yapay zekanın ülke ekonomisi, refahı ve güvenliği için inanılmaz faydalar sağlayabileceğine dair yaygın bir umutla karşılaştık. Ayrıca, herhangi bir teknoloji gibi yapay zekanın da yeni zorluklar yaratabileceği ve mevcut sorunları daha da kötüleştirebileceğine dair endişeler duyduk. Bu endişeleri dinledik ve ciddiye aldık.

Neredeyse tüm paydaşlarımız arasında üç noktada fikir birliğine ulaştık: AI’nın son derece güçlü bir teknoloji olduğu inancı, AI inovasyonuna daha fazla yatırım yapmanın aciliyetinin kabulü ve AI’yı demokratik ve etik ilkeler tarafından yönlendirilen geliştirme ve kullanma sorumluluğu.

Böylece, ülkemiz değerleri gözetilerek ulusal ve uluslararası seviyede yapay zekanın doğru bir yapılanma çerçevesinde kapsayıcı ve genişlemesi durumu ele alınarak ülkemizi daha güzel yarınlara doğru şekillendirmeye devam etmesini sağlayacağını kabul ettik. Bu nedenle TBV ve İTÜ gibi iki önemli kuruluşun liderliğinde kamu, özel sektör ve akademi işbirlikleri aracılığı ile yapay zeka teknolojisine yönelik ulusal ve uluslararası bir ekosistem ağı oluşturmayı hedefleyen Türkiye Yapay Zeka Platformunu AITR kurduk.”

Hakkımızda

Türkiye Bilişim Vakfı TBV ve İTÜ işbirliği ile Türkiye'nin gelişen ve değişen akıllı Yapay Zeka teknololojilerine adaptasyon sürecinde rol almak üzere yapılanmış bir sivil toplum hareketiyiz.

drive02
misyonumuz

Misyonumuz

İşbirlikleri yolu ile kamu, özel sektör ve akademi konsorsiyumları ile yapay zeka teknolojisine yönelik ulusal ve uluslararası bir ekosistem ağı oluşturmayı hedeflemektedir. Ayrıca başta yapay zeka etiği, yapay zekaya yönelik hukuki düzenlemeler, yapay zekanın şeffaf olması-sorumlu tutulabilmesi-kapsayıcı olması, yapay zekanın iktisadi faaliyetlerde kullanımı, kamusal politikalarda ve karar alma mekanizmalarında veri kullanımının yaygınlaştırılması, yapay zeka teknolojilerine yönelik Ar-Ge ve öğretim faaliyetlerine yönelik çalışmalar ile veri ekonomisi kavramlarını bir bütün olarak değerlendirme ve uygulama görevini üstelenecektir.

AI-yapay zeka

20. Yüzyılın büyük bir kısmında kural tabanlı dediğimiz yapay zeka sistemleri ön planda olmuştur. Bunlar belli bir göreve yönelik uzman bilgi tabanına ve belirli kurallara sahip algoritmalar ile çalışan uzman sistemlerdi. Örneğin, bir bankada kişiye kredi verip vermeme amacıyla, geliriniz belli bir rakamın üstünde mi, geçmişte kredi çekmiş misiniz, evli misiniz bekar mısınız, çocuğunuz var mı, yaşınız, ve benzeri bilgilere ve ilgili koşullara dayanarak kredi verme veya vermeme kararına varan bir uzman sistemden bahsedebiliriz. Günümüzde yapay zeka, özellikle derin öğrenme denilen tekniklere, yani temelde yapay sinir ağları tabanlı öğrenen algoritmalara dayanıyor, bunlar aslında girdiyi çıktıya haritalayan matematiksel modellerden oluşuyor. Bankacılıkta kredi verme kararına dönersek, derin öğrenme tabanlı bir algoritma tasarlıyorsak, yukarıda bahsettiğimiz bilgileri derin yapay sinir ağına girdi olarak veriyor, çıktısında kredi vermeye/vermemeye veya müşterinin riskini hesaplamaya yarayan bir olasılık değeri üretiyoruz.  Bu gibi derin öğrenme tabanlı algoritmalar için dijital veri girdileri ve çıktıları, yani dijital dönüşüm aracılığıyla erişim sağlanan karmaşık ve büyük veri sistemleri ile mimarileri en az algoritmalar kadar önem kazanıyor.

“YAPAY ZEKA hakkında”

Yapay zeka adından da anlaşılacağı gibi, insan zekasının yapabildiği görevleri yerine getiren bilgisayar algoritmaları, bilgisayar programları ve akıllı sistemlerdir. Yapay zeka bilimsel anlamda bir çeşit algoritma veya matematiksel model olarak tanımlanabilir. Algoritma ise verilen bir girdiyi belirli bir göreve veya amaca yönelik olarak çıktıya dönüştüren bir dizi adım veya hesaplamadır. Bu hesaplamalarda yapay zeka modellerinin parametreleri değiştirilerek öğreniliyor olduğunda, bu öğrenen algoritmalar (learning-based algorithms), günümüzde yapay zekanın temelini oluşturuyor. Yapay zekanın en iyi olduğu işlerin başında çok büyük ölçekli verileri analiz ederek belirli öneriler, tahminler ve aksiyonlar oluşturabilmesi geliyor.

Günümüzde yapay zeka, otomasyon sistemlerini de yönetir hale gelmekte iken hayatımızdaki sosyal, ekonomik ve aslında hemen hemen tüm süreçlerde yer almaya başladı. Örneğin, her gün baktığımız hava durumu tahminleri bile yapay zeka algoritmaları ile gerçekleştiriliyor: geçmiş gün, ay ve senelerdeki sıcaklık, nem, rüzgar vb ölçümlere dayalı olarak. Çevrimiçi ortamlarda yapay zeka tabanlı tavsiye veya öneri sistemleri çok yaygın kullanımda. Bu gibi birçok örnek verebiliriz.

İnsanlık olarak bir dönüm noktasındayız: toplumsal birçok süreçte yapay zeka yer almaya başlıyor iken neredeyse tüm mesleki disiplinler yapay zekaya ihtiyaç duyacak. Tıp ve sağlık bilimleri, psikoloji, eğitim, temel bilimler ve mühendislikler, finans, hukuk, işletme, ekonomi, sosyoloji: hepsinin kendi alanlarında sürekli artan veriyi algoritmalar aracılığıyla anlamlandırmaya ve otomasyona ihtiyacı var, çünkü veriden insan hesabıyla yapılamayacak bilgi, anlam ve örüntüler çıkarılması, analizler yapılması, iş süreçlerinin hızlandırılması ve daha verimli hale getirilmesi amaçlanıyor. Otomasyon ile süreçlerin insan operatörlerinden bağımsız, yorulmadan, tekrarlanabilir ve sürekli çalışan bir hale getirilmesi isteniyor. Farklı sektörlerde bunun başarılabilmesi için, hem klasik disiplin ve mesleklerin yapay zeka okur-yazarlığı, hem de ilgili yeni nesil disiplin ve mesleklerin eğitim altyapılarının oluşturulması önemli. Örneğin, ülkemizde İTÜ’de Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi altında 2020 senesinde kurulan Yapay Zeka ve Veri Mühendisliği Lisans Programı buna güzel bir örnek. Paralel bir örnek, Massachusetts Institute of Technology- MIT’de önümüzdeki dönemlerde başlayacak olan AI & Decision Making (Yapay Zeka ve Karar Verme) yeni lisans disiplini. Aynı zamanda, yapay zekanın işlev kazandığı iş ortamlarında çoklu disiplinli ekipler oluşması, özellikle kadınların bu çoklu disiplinli ekiplerde merkezi görevler alması da bu ekiplerin işlerliğini ve yaygın etkisini yükseltecek.

Yapay zeka, insanı, toplumu ve çevreyi etkileyen tüm sosyoekonomik süreçleri etkiler hale gelmekte iken bu gelişimin olumlu, verimli, sürdürülebilir ve demokratik bir yönde ilerlemesini hayal ediyoruz. Örneğin, tedarik, lojistik, dağıtım ve benzeri planlama süreçlerinin yapay zeka algoritmaları ve robotlar içeren otomasyon sistemleri ile optimize edildiği bir dünya hayal edelim. Veya tarım ve gıda zincirinde israfın önlendiği ve verimin maksimize edildiği ve bu sayede herkese yeterli kaliteli üretimin yapıldığı bir dünya hayal edelim. Tarımda, örneğin, yapay zeka ve otomasyon şimdiden sahada işbaşında: tarlada ekilen bitkiler ile zararlı otları ayrıştıran bir sistem düşünün, traktörün altına takılan bir kameradan alınan görüntüler üzerinde derin öğrenme teknikleri ile zararlı ot olarak ayrıştırılan bitkilerin üzerine otomatikman sprey ile ilaç sıkılmasını sağlayabiliyor. Bu yapay zekanın halen sahaya sürülebildiği görevlerden birisi. Başka bir örnekte, tedarik zincirinde, yapay zeka algoritmaları ile dev ürün depolarında ürünlerin yerini, sipariş sıklığına ve yoğunluğuna göre planlayan ve yerleştiren dev robotlar kullanılmaya başlandı. Benzer şekilde, günlük sebze-meyve üretimi ve dağıtımını veya  restoranlarda kullanılan et, süt, yumurta gibi bozulabilecek besinlerin stok tahminini veya tüketilmeyen ürünlerin ihtiyacı olan kişilere dağıtımına kadar birçok katma değer yaratacak ve sosyal refahı artıracak uygulama, yapay zeka ile mümkün olmaya başlıyor veya başlayacak. Bunlar hepimizi umutlandırıyor.

Yapay zeka ve büyük veri sistemlerinin yakın gelecekte gezegenimizde milyarlarca insanın hayatını etkileyeceği öngörülüyor. Son 10 senede gördüğümüz teknik gelişmelerin sosyal alandaki gelişmelere doğru evrilebilmesi bu yüzden son derece önemli. Sürdürülebilir ve eşitlikçi bir yeni ekonomik düzen kurulması yapay zekanın doğru yönde gelişimi ile mümkün olabilecek diye düşünerek heyecanlanıyoruz. Bu noktada, toplumlarda demokratik kurumlar, sivil toplum kuruluşları ile her yaştan ve her eğitim seviyesinden insanın, yapay zeka ve ilgili teknolojilerin, gündelik hayat ile toplumsal ve sosyoekonomik süreçler üzerine etkileri hakkında ciddi bir farkındalık ve kabiliyet geliştirmesi gerekiyor. İnsanlık olarak, yapay zeka ile birlikte nasıl bir dünyada yaşamak istiyoruz, milyarlarca insanın hayatına değecek bu teknolojik gelişmeleri demokratik bir biçimde nasıl düzenlemeyi istemeliyiz gibi soruların sorulması ve tartışılması gerekiyor.

İklim değişikliği, çevrenin/doğanın/kaynakların korunması, refahın insanlar arası eşit paylaşımı, insanlar için demokratik haklar, hukuk ve özgürlükler, gezegeni ve insanlığı özellikle acilen ilgilendiren ve çözüm bulunması gereken sorunlar. Tüm bunlara dijital dönüşüm ve yapay zeka teknolojileri ile çözümler aranması ve üretilmesi için, bu teknolojilerin ufak bir azınlık oluşturan ileri teknoloji devi şirketlerinin olduğu kadar daha yaygın bir tabanda, farklı ölçeklerdeki kurumlar, ayrıca gelişmiş toplumlar kadar gelişmekte olan veya nispeten geri kalmış toplumlar tarafından erişilebilir, anlaşılır, geliştirilir, denetlenebilir ve kullanılır hale gelmesini hedeflemeliyiz. Gezegenimiz seviyesinde, yapay zekadan elde edilen uygulamaların, ileri teknolojinin ve gelirlerin, yani kısacası global refahın, toplumlar arası ve toplumlar içinde eşitlikçi paylaşılması idealindeyiz.Türkiye’de yapay zeka konusunda farkındalığı artırırken, yapay zeka sistemlerinin, erişilebilir, açıklanabilir, sorumlu tutulabilir, şeffaf, eşitlikçi süreçler halinde ve içinde yer alması, yaygın etkisinin artırılarak ülkede fırsat eşitliği yaratan bir sıçramaya yol açması amacıyla AITR Platformu olarak çalışmalarımıza başlıyoruz. Ülkemizde, dijital dönüşüm, büyük veri ve yapay zekaya dayalı akıllı sistemlerin dahil olduğu süreçlerle birlikte, katma değerli ve olumlu toplumsal ve sosyoekonomik düzenlemelerin yapılmasına katkıda bulunmayı hedefliyoruz.

Yazan: Gözde ÜNAL

Tarih: 29 Mayıs 2021

Yürütme Kurulumuz

altancakir

Prof. Dr. Altan Çakır

İTÜ Araştırma Dekanı – AITR Eş Başkanı

8

Faruk Eczacıbaşı

TBV Yönetim Kurulu Başkanı

7

Levent Kızıltan

AITR Eş Başkanı

Hayriye-Karadeniz

Hayriye Karadeniz

Ford Otosan CDO

sabri_gokmenler

Sabri Gökmenler

İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı

ozcancavus

Özcan Çavuş

Doğuş Teknoloji CDO

burcu-civelek-yüce

Burcu Yüce Civelek

Akbank VP

hilmikocak

Hilmi Koçak

Eczacıbaşı Group CIO

BarisGokalp

Barış Gökalp

Şişecam Hazine Direktörü

Memhetketeloglu

Mehmet Keteloğlu

Google Türkiye Direktörü

ilkerkuruoz

İlker Kuruöz

Garanti BBVA VP

yektacaymaz

Yekta Caymaz

Arçelik Global CIO

gokhanmataraci

Gökhan Mataracı

KPMG İnovasyon ve Teknoloji Danışmanlığı Lideri

Danışma Kurulumuz

Barış Karakullukçu Foto

Barış Karakullukçu

Yeni Nesil Girişimcilik Lideri

berkcanberk

Prof. Dr. Berk Canberk

İTÜ AI Öğretim Üyesi

7

Prof. Dr. Berrin Yanıkoğlu

Sabancı Üniversitesi

Burakaydin

Burak Aydın

Amazon TR GM

Burak Berk Ustundag(1)

Prof. Dr. Burak Berk Üstündağ

İstanbul Teknik Üniversitesi

CengizUltav

Cengiz Ultav

TTGV YK Başkanı

0.jpg

Prof. Dr. Cem Say

Boğaziçi Üniversitesi

CGunduzDemir

Prof. Dr. Çiğdem Gündüz Demir

Koç Üniversitesi

erdembuyuksagis

Erdem Büyüksağiş

Yeditepe Üniversitesi

3

Dr. Erdem Erkul

Cerebrum Tech Kurucusu

Gökhanalp Arslan

Gökhanalp Arslan

Yapay Zeka Bölümü Bölüm Müdürü

Hatice_Köse

Prof. Dr. Hatice Köse

İstanbul Teknik Üniversitesi

kemalciliz

Prof. Dr. Kemal Cılız

Boğaziçi Üniversitesi Öğr. Üyesi

muratalsan

Murat Alsan

KPMG Türkiye Başkanı

nku_new

Dr. Nazım Kemal Üre

İTÜ/AI Öğretim Üyesi

2

Prof. Dr. Sema Oktuğ

İstanbul Teknik Üniversitesi

semih-incedayı

Semih İncedayı

Doğuş Teknoloji

Yasin-Beceni

Yasin Beceni

BTS Partners Yönetici Ortak

zehra_oney_foto

Zehra Öney

WTech Yönetim Kurulu Başkanı

Mutfak Ekibimiz

altan 600x600

Prof. Dr. Altan Çakır

İTÜ Araştırma Dekanı – AITR Eş Başkanı

seda_cakmak1

Seda Çakmak

TBV Projeler Koordinatörü

cagdas_ergin

Çağdaş Ergin

TBV Genel Sekreter

gizem_gur

Gizem Gür

AITR Operasyon Destek Uzmanı

Deniz_Parlaöz

Deniz Parlaöz

AITR Operasyon Yöneticisi

Salih_Pilav

Salih Pilav

AITR Operasyon Yöneticisi

Serhan Yılmaz

Serhan Yılmaz

AITR Operasyon Destek Uzmanı

Ana Paydaşlar